Dzień Świadomości Autyzmu
Autyzm jest zaburzeniem neurorozwojowym, co oznacza, że jest on związany z nieprawidłowym rozwojem i funkcjonowaniem mózgu. Jak już dziś wiadomo, stanowi złożony zespół zaburzeń o bardzo zróżnicowanej formie i natężeniu. Ze względu na różnorodność objawów w obecnej terminologii stosowany jest termin Zaburzenia Ze Spektrum Autyzmu (ASD). Oznacza to, że autyzm może przejawiać się w różny sposób. Pomimo tej różnorodności, zgodnie z obowiązującymi kryteriami diagnostycznymi rozpoznawany jest u osób, u których występują deficyty w rozwoju społecznym, w komunikowaniu się oraz ograniczone wzorce zachowania, aktywności i zainteresowań.
Problemy w sferze interakcji społecznych przejawiają się:
- ograniczonym zainteresowaniem innymi ludźmi,
- trudnościami w inicjowaniu kontaktu,
- brak zainteresowania zabawami społecznymi,
- brak właściwej reakcji na bodźce społeczne,
- brak czerpania radości z bycia z innymi,
- trudności w naśladowaniu zachowania innych,
- brak reagowania na zainteresowanie lub pochwały.
Trudności w zakresie komunikowania się dotyczą: rozumienia funkcji komunikowania się, Tworzenia wspólnego pola uwagi, patrzenie na rozmówcę podczas rozmowy, szukanie na twarzy informacji, używanie gestów, uśmiechu dla podtrzymania uwagi, komunikowanie potrzeb, komunikowanie w celu dzielenia zainteresowań. Osoby z autyzmem mogą w ogóle nie posługiwać się mową werbalną albo mieć ograniczony zasób słów; mogą też mówić płynnie, ale mieć trudności z rozumieniem kontekstu i wyrażaniem abstrakcyjnych pojęć.
Ograniczone wzorce zachowania, zainteresowania i aktywności to: niechęć do zmian, przywiązanie do stałych schematów, sposobów postępowania, manieryzmy ruchowe, schematyzm w zabawie, uporczywe, wąskie zainteresowania.
Wiele osób w spektrum autyzmu wykazuje problemy o podłożu sensorycznym: nadwrażliwość lub ograniczone reakcje na bodźce dotykowe, bólowe, słuchowe, wzrokowe i zapachowe. Może to powodować przeciążenie układu nerwowego i objawiać się płaczem, paniką, czasami złością, problemami ze snem, jedzeniem, co znacznie utrudnia im panowanie nad swoimi reakcjami i utrudnia codzienne funkcjonowanie.
Przyczyny autyzmu są przedmiotem wielu badań, jednak nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, co powoduje to zaburzenie. Obecnie uznaje się, że istnieje pewna podatność genetyczna oraz wiele czynników środowiskowych (głównie biochemicznych).
W codziennym życiu osoby w spektrum autyzmu funkcjonują w różnych obszarach życia społecznego w zależności od nasilenia objawów oraz od wsparcia jakości wsparcia jakim są objęte. Na poziomie edukacji osoby z autyzmem możemy spotkać zarówno w szkołach masowych, w klasach integracyjnych, jak i szkołach specjalnych (najczęściej są to osoby z współwystępującym upośledzeniem umysłowym). W życiu zawodowym i społecznym często pełnią odpowiedzialne funkcje, są doskonałymi specjalistami w swoich dziedzinach. Jednak jest też grupa osób, które przez całe życie będą wymagały opieki i wsparcia innych.
Mówiąc o zaburzeniach ze spektrum autyzmu przewijają się takie słowa jak różnorodność i indywidualność. Warto otworzyć się na te dwie cechy w codziennym życiu i dostrzec inność i odmienność osób z autyzmem jako zasób, bo zrozumieć może znaczyć zaciekawić się.
Jolanta Rybicka – Psycholog, Pscyhoterapeuta
